Döviz Kuru Nedir, Kuru Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Döviz kurunun ne olduğunu anlamadan önce dövizin ne olduğuna bakalım. Döviz, yabancı ülkeler tarafından kullanılan para birimine döviz denir. Döviz kuru ise, bir birim ülke parasının diğer başka bir ülke parası cinsinden fiyatına yani değerine denir. Bu kavramda iki taraflı ilişki olduğundan, bu olay iki taraflı ilişki olarak da adlandırılır.
Ülkelerin ekonomilerinin durumuna göre, kullandıkları paraların değerleri de değişir. Ülkede siyasi ve ekonomik istikrar varsa, paranın değeri yükselirken, siyasi zayıflık, ekonomik kriz gibi faktörler varsa para değer kaybı yaşar. İşte bu para birimlerindeki iniş ve çıkışlar da döviz kurunu oluşturur. Döviz kuru kendi içinde alış ve satış kuru olarak iki şekilde işler.
Döviz kuru yükselirse, o ülkenin parası değer kaybeder ve diğer ülke para birimlerinin değeri artar, eğer döviz kuru düşer ise, o ülkenin parası değerlenir ve diğer ülkelerin para birimleri değer kaybeder. Dövizin ulusal para cinsinden fiyatına “dolaysız kotasyon” denir. Bu olayın diğer adı ise “Enserten” döviz kuru olarak bilinir. Ulusal paranın döviz cinsinden fiyatına “dolaylı kotasyon”, diğer adıyla “serten” denir. Enserten döviz kurunun yükseldiğini yani ulusal paranın değer kaybettiğini gösterir. Serten ise tam tersini yani ulusal paranın değer kazandığını gösterir. Bankalar alış ve satışı farklı değerlendirdikleri için, düşük fiyata aldıkları dövizi daha yüksek fiyata satarak kar elde ederler. Bu kara, “kur marjı” denir. Döviz piyasası istikrarsız ise, marj yükselir, piyasada istikrarsızlık bekleniyorsa yine marj yine yükselir. Döviz alım satım işlemleri fazla ise, marj düşer. Bunlarda kur farkını oluşturan nedenlere denir.
DÖVİZ KURU KAÇA AYRILIR?
Döviz kuru 4’e ayrılır.
1-Nominal Kur olarak bilinen kur, yabancı paranın o ülkenin ulusal para karşısındaki değeridir.
2-Reel Kur ise, nominal kurların enflasyon oranlarına göre düzenlenmesi olayına denir. O ülkenin parasının yabancı para üzerindeki satın alma gücüne denir.
3-Çapraz Kur ise, yabancı paraların yabancı paralara karşı oluşturduğu kur değerine denir.
4-Efektif Kur ise, diğer ülkelerin kullandığı yabancı paraya denir.
DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞMELERİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER NELERDİR?
1-Ödemeler Dengesi
2- Gelir Seviyesi
3- Genel Fiyat Seviyesinde Değişmeler
4- Faiz Oranları
5- Sermaye Hareketleri
6- İhraç Malların Yurt içi Fiyatlarındaki Değişmeleri
7- İthal Malların Yurt dışı Fiyatlarındaki Değişmeleri
NOMİNAL DÖVİZ KURU NEDİR?
İç ve Dış sahada belirlenen iki ülke parasının fiyatına denir.
Döviz işlemleri,1-Spot işlemler 2- Forward yani vadeli İşlemler diye ikiye ayrılır.
Spot işlemlerde, 2 gün içinde banka mevduatlarının değişme durumu varken,vadeli işlemlerde gelecek herhangi bir tarihte değişir.
Spot işlemlerde kullanılan döviz kuruna spot döviz kuru denirken, vadeli işlemlerde ise döviz kuruna ise forward kuru denmektedir.
REEL DÖVİZ KURU NEDİR?
Reel döviz kuru, yurt dışı ve yurt içi fiyat düzeyi oranının, nominal döviz kuru ile birleşmesi sonucu elde edilen bir kura denir. Nominal döviz kuru ile bağlantılı bir biçimde ilerler. Bir ülkenin ithalat ve ihracat alanındaki değerini gösterir. Reel döviz kuru, birçok finansal ve ekonomik alanda ticari organları etkiler. Reel döviz kurunda sisteminin denge ve düzen kıymetini yani değerinin ne olduğunun bilinmesi ve belirlenmesi gerek vardır.
